Mustafa Ak

MAYNA KANADINDA TAŞKENT

22 Haziran 2023 08:13

Yazımızın başlığını oluşturan eser 2018-2021 yılları arasında Özbekistan Taşkent büyükelçiliğimizde Basın Müşaviri olarak çalışan Davut Gazi Benliye aittir. Görev yaptığı yıllarda Özbekistan’a ilişkin gözlemlerini gayet akıcı bir üslupla kaleme almıştır. Hacim olarak küçük olmasına rağmen orada bulunan bir bürokratımızın gözlemlerini anlatması bakımından mühimdir. Bu gibi eserlerin artması ve ileride yurtdışı görevlerine gidecek gençlere yol göstermesi en büyük temennimdir. Şimdi ise eserin bize göre önemli noktalarından birkaçını anlatmaya çalışacağım.

Selam ve duanın en yaygın olduğu ülke: Tanıyan, tanımayan herkes birbirine selam veriyor. Selamlaşma ise Selamünaleyküm denilmesinin ardından tekrar Selamünaleyküm diye mukabele edilmesi ile bitiyor. Bizim ülkemizde olduğu gibi Aleykümselâm ifadesi kullanılmıyor. Ancak dini konularda bilgisi fazla olanlar Aleykümselâm diyorlar. Bu selamlaşma farklı dinlere inananlar arasında bu şekilde uygulanıyor. Bizde teşekkür ederim karşılığı olarak Rahmat ifadesi kullanıyor. Özbeklerin hal hatır sorma süreçleri biraz uzun oluyor. En sonunda da dua edilip Âmin denildikten sonra asıl sohbete giriyorlar. Bu ortamın veya kişinin dini durumuyla da ilgili değil. Bu durumda Resulullah’ın Selamı aranızda yayınız hadisini gelenek haline getirip uygulayan bir millet olduklarını söyleyebiliriz.

Taşkent’te Bir Cuma Namazı: Özbekistan’da eski dönem uygulamalarından biri olarak yaşı tutmayan çocukların camiye gitmelerine devlet engel oluyor ve bu durum tepkiyle karşılanıyordu. Yazarımızın ailesi diplomatik kimlik kartı sayesinde bu uygulamaya maruz kalmamıştır. Ama Müslüman bir ülkede böyle bir yasağın olmasını garipsemektedir. Özbekistan’da camilerin birbirine mesafeli olması ve halkın dini hassasiyeti nedeniyle Cuma, Teravih vb. namazlarda ciddi kalabalıklar oluşuyor. Özbekistan’da Cuma hutbeleri Arapça hutbe dualarından ibarettir. Ayrıca Özbekçe hutbe okunmuyor. Bu noktada bizdeki uygulamaya pek benzemiyor. Bizdeki İmam hatiplerin yerini orada medreseler almış. Özbekler Ehli Sünnet Hanefi mezhebine bağlılar. İmam Buhari, İmam Maturidi vb pek çok İslam âlimi bu coğrafyada yaşamışlar. Türbeleri ülkede bulunmaktadır. İslam âleminin pek çok yerinden ziyaretçi gelmektedir.

Dini Hayat: Rus hâkimiyeti döneminde Türkistan’da dini faaliyetlere izin verilmezken Özbekistan’daki cami hayatına müdahale edilmemiştir. İhtiyar Özbekler camiye gidip gelmişlerdir. Ama gençlere zorluk çıkarılmıştır. Gençlerin gizli bir şekilde Kur’an öğrenimi yaptıklarını yapmayanları ayıpladığını duyuyorduk. Özbekistan Nakşibendîlik tarikatının merkezi konumundadır. Rusya döneminde bu tarikat yasaklanmıştır. 1991 sonrası faaliyetleri serbest kalsa da devlet kontrolü devam etmektedir. Merhum Mahmut Esat Coşanın ülkeyi ziyareti sırasında buradaki Nakşî liderlerini ziyareti olumlu karşılanmıştır.

Bu ve benzeri pek çok örnek olayın bulunduğu eseri Özbekistan’a gideceklerin, tarih ve hatırat meraklılarının okuması tavsiye ederim. Selam ve dua ile

Mustafa AK

Seydişehir AİHL Tarih öğretmeni

Yorumlar (0)

Kalan karakter : 450

Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!

Yazarın Diğer Yazıları

ÇAKA BEY
24 Eylul 2023 08:13

FİLİSTİNDE ŞEHİT OLAN TÜRK PİLOTLARININ HİKAYESİ
17 Eylul 2023 08:13

İNTİHAR
28 Ağustos 2023 08:13

ANTALYA SEYAHATİNE DAİR NOTLAR
14 Ağustos 2023 08:13

OSMAN GAZİNİN KAHTADAKİ SOYU
08 Ağustos 2023 08:13

MUSTAFA SABRİ KÜÇÜKAŞÇI
31 Temmuz 2023 08:13

BANDIRMA FÜZE KULÜBÜ
25 Temmuz 2023 08:13

SÖĞÜT İZLENİMLERİ
18 Temmuz 2023 08:13

ERTUĞRUL OTAĞINDAN SELAMLAR
13 Temmuz 2023 08:13

YA HAFIZ YA KEBİKEÇ
25 Haziran 2023 08:13

MAYNA KANADINDA TAŞKENT
12 Haziran 2023 08:13

MEKÂNI İDRAK EDEBİLMEK YAHUT BİR İSTANBUL HATIRASI
05 Haziran 2023 08:13

İDRİS-İ BİTLİS-İ
29 Mayıs 2023 08:13

ALPARSLAN’IN ÖLÜMÜ
29 Mayıs 2023 08:13

STATÜKO MERDİVENİ
29 Nisan 2023 08:13

SAVAŞTAN ÖNCE SURİYE
25 Nisan 2023 08:13

ALİ YAKUP CENKÇİLER
20 Nisan 2023 08:13

GAF
03 Nisan 2023 08:13

İHANETİN ADI: RECİ OLAYI
29 Mart 2023 08:13

SILTO
19 Mart 2023 08:13

SİYON KATIR BİRLİĞİ
12 Mart 2023 08:13

TARİH ŞUURU
01 Mart 2023 08:13

TÜNEL
19 Şubat 2023 08:13

YAZMAK VE YAZMAMAK ARASINDA
18 Şubat 2023 08:13

İSMAİL LÜTFİ ÇAKAN
28 Ocak 2023 08:13

CELALETTİN KARATAY
23 Ocak 2023 08:13

KIRIM, KIRIM, KIRILAN KIRIM
14 Ocak 2023 08:13

İKİNDİ GÜNEŞİ
08 Ocak 2023 08:13

SEZAİ KARAKOÇ’UN GÖZÜYLE
01 Ocak 2023 08:13

SAMANİLER
27 Aralık 2022 08:13

MEMLÜKLER
18 Aralık 2022 08:13

DOĞU TÜRKİSTAN
03 Aralık 2022 08:13

MAARİF VEKİLİ
19 Kasım 2022 08:13

ŞEHZADE ABDÜLKERİM VE HİLAFET MESELESİ
15 Kasım 2022 08:13

SAİT HALİM PAŞA
06 Kasım 2022 08:13

ŞİBLİ NUMANİ
30 Ekim 2022 08:13

CELAL HOCA
21 Ekim 2022 08:13

ÜÇ KÖYÜN AĞASI KİR FARD
15 Ekim 2022 08:13

MTO AKSARAY
10 Ekim 2022 08:13

TARİHİMİZDEN DEĞER ÖRNEKLERİ
27 Eylul 2022 08:13

LALA MUSTAFA PAŞA
22 Eylul 2022 08:13

HEDEFE GİTMEK İÇİN YOLU GÖRMEK ŞART DEĞİLDİR ÖNEMLİ OLAN İNANMAKTIR
08 Eylul 2022 08:13

ÇETMİLİ ALİ ÇAVUŞ
31 Ağustos 2022 08:13

MAKEDONYANIN KUVVACILARI NASIL KURŞUNA DİZİLDİ?
25 Ağustos 2022 08:13

SEYYAH-I İSLAM ABDÜRREŞİT İBRAHİM EFENDİ
20 Ağustos 2022 08:13

KERBELA’NIN TEVVABİNİ OLMAK
09 Ağustos 2022 08:13

MEDENİYET TASAVVURU OKULU
05 Ağustos 2022 08:13

SAVUNMA SANAYİ
24 Temmuz 2022 08:13

OSMANLI İMPARATORLUK MUYDU?
17 Temmuz 2022 08:13

TARİH NE İŞE YARAR?
03 Temmuz 2022 08:13

BÜLBÜLÜN KIRK ŞARKISI
28 Haziran 2022 08:13

Balkan Ninnisi.
22 Haziran 2022 08:13

YER İSİMLERİ ŞEHRİN HAFIZASIDIR
12 Haziran 2022 08:13

YEREL TARİHE DAİR İKİ ÇALIŞMA
20 Mayıs 2022 08:13

BİR İNSAN, BİR MEKÂN, BİR HİKÂYE
14 Mayıs 2022 08:13

ARİFELİK-BAYRAMLIK
30 Nisan 2022 08:13

KALBİN ATAR İKEN
24 Nisan 2022 08:13

ANLAT BAKALIM HOCAM: BİR CAMİ REHBERİNİN ANILARI
24 Nisan 2022 08:13

SELÇUKLU SARAYINDA BİR DARBE GİRİŞİMİ
16 Nisan 2022 08:13

SAADET ASRININ KUR'AN BÜLBÜLLERİ-2-
14 Nisan 2022 08:13

BİR YÖRÜK ÇOCUĞUNUN HATIRALARI
10 Nisan 2022 08:13

İHSAN SÜREYYA SIRMA
06 Nisan 2022 08:13

ÖLMEDEN KIYMETİ BİLİNMEYENLER
29 Mart 2022 08:13

ÇANAKKALE
19 Mart 2022 08:13

EĞİTİM TARİHİNE DAİR BİR ESER
08 Mart 2022 08:13

İSLAM MEDENİYETİNİN BATMAYAN GÜNEŞİ ENDÜLÜS
06 Mart 2022 08:13

FİLMDİ GERÇEK OLDU
27 Şubat 2022 08:13

GÜLCE HİKAYESİ-2-
20 Şubat 2022 08:13

MAKAMINI KUMRULARA AÇAN BÜROKRAT
14 Şubat 2022 08:13

BİR TÜRKMEN BEYLİĞİNİN TARİHÇESİ
09 Şubat 2022 08:13

İTAAT VE İSYAN ARASINDA DÖRT ÂLİM
05 Şubat 2022 08:13

ÖĞRETMEN
29 Ocak 2022 08:13

KÖR KIZIN GÖNÜL GÖZÜ
27 Ocak 2022 08:13

AŞKA ALFABE YETMEZ
22 Ocak 2022 08:13

SÜKÛTUM SEVDAMDAN GELİR
18 Ocak 2022 08:13

SEÇ-ME-Lİ DERSLER
15 Ocak 2022 08:13

TARİHİN EFSANELERİ: HALİD BİN VELİD
01 Ocak 2022 08:13

İLBER HOCADAN TAVSİYELER
27 Aralık 2021 08:13

İMDATTAN İSYANA MORA RUMLARININ 100 YILLIK HİKAYESİ
19 Aralık 2021 08:13

Tüm Yazılar