Mustafa Ak

MEMLÜKLER

18 Aralık 2022 07:25

Galat-ı meşhur, Lügat-ı fasihten evladır demişler. İslam tarihinde Türk devleti ismini kullanan ve Mısır’da kurulan devlete yukarıda bahsettiğim söze örnek teşkil edecek şekilde “ Memluk” diye anılmaktadır. Memluk devleti, kendini ed- Devletü’t – Türkiyye ismiyle tanımlamaktadır. İşte size günümüzde sekiz asır önce “ Türkiye” ismini kullanan devlet. Mısır merkezli ve Suriye başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu, Adana, Mersin, Gaziantep ve Maraş havalisini de içine alan geniş bir devlet. Osmanlı devleti kuruluş döneminin süper gücü olan bir devlettir. Memluk ifadesi, Abbasiler döneminden itibaren devletin önemli merkezlerine çocuk yaşta alınan ve asker olarak yetiştirilen insanları ifade eder. Memlukların çoğunluğu kadim Türk coğrafyaları olan Kafkasya, Horasan ve Maveraünnehir bölgelerinden getirilmişlerdir. Geldikleri yerlerde askeri alanda ilerleyerek devlet yönetimine gelmişlerdir. Bu şekilde İslam’a hizmet eden bu insanların tarihteki rollerini aşağıda inceleyeceğiz.

ANADOLU SEFERİ

Memlukların Haçlı kalıntılarını İslam dünyasından temizlemelerin ardından 1260 yılında Ayn-ı Calut bölgesinde Moğolları da mağlup etmişlerdir. O güne kadar yenilmeyen Moğolların Filistin coğrafyasında ilk kez yenilmeleri Memluk hükümdarı Baybars ‘ın İslam dünyasındaki saygınlığı artırmıştı. Moğolların, Türkiye Selçuklularına karşı hücumlarından dolayı Selçuklular, Baybars’tan yardım istemişlerdir. Selçuklular ve Memluklar tek Millettir anlayışı ile yardıma giden Baybars , 1277 yılında Elbistan yakınlarında Moğol ordusunu tekrar mağlup etmeyi başarmıştır. Fakat Selçuklu veziri Süleyman Pervane’nin olumsuz tutumu nedeniyle Baybars Mısır’a geri dönmüştür. Baybars’ın yardım etmesi İslam kardeşliği düşüncesine uygundur. Selçukluya yönelik işgal amacı gütmemektedir. İstese Selçukluları yenip Anadolu’yu kendine bağlı bir yönetim haline getirebilirdi. Neticesinde Moğollar bu işbirliğini karşılıksız bırakmamışlar ve Selçuklu devletini yıkmışlardır.

KÜLTÜR VE MEDENİYET

Memluk devleti, diğer Türk devletlerinden farklı olarak her saltanat sisteminin olmadığını görüyoruz. Türkistan bozkırlarından getirilen ve asker olarak yetiştirilen gençlerin, kardeşlik anlayışı ile birbirlerine üstünlük kurmadan yetiştiklerini görürüz. Bu nedenle belli bir hanedan anlayışı yoktu. Hükümdarlık babadan oğluna geçmezdi. Hükümdarı “Baba” gibi görürlerdi. Her hükümdar kendi iktidarında kendi emirlerini de yanında getirirdi. Bu sayede devlet içerisinde herhangi bir siyasi yozlaşma olursa mevcut hükümdar tasfiye edilip başka bir kadro yönetimde etkili olabiliyordu. Bu sistem istikrarsızlık doğursa da kendi içinde bir dinamizm oluşturuyordu. Bunun haricinde sistem Abbasiler ve Selçuklulardan alınmaydı. Memluk devrinde pek çok tarihçi yetişmiştir. Biz Osmanlı’nın ilk yüzyılını bilmezken Memluklarda daha işin başında onlarca tarih kitabı yazılabilmiştir. İsim vermek gerekirse İbn-i İyas, İbn-i Tağrıberdi( isminden de anlaşılacağı üzere bu kişi Türktür). Mimari, alanda ise Kalavun Küllyesi, Zahir Barkuk camii ve Barsbay Camii başta olmak üzere pek çok eser Memluk devri imzasını taşımaktadır. Memluk devri eserlerine Suriye, Mısır , Anadolu ve Filistin bölgesinde de rastlanılmaktadır.

Mustafa AK

Seydişehir AİHL Tarih öğretmeni

[email protected]

Yorumlar (0)

Kalan karakter : 450

Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!

Yazarın Diğer Yazıları

ÇAKA BEY
24 Eylul 2023 07:25

FİLİSTİNDE ŞEHİT OLAN TÜRK PİLOTLARININ HİKAYESİ
17 Eylul 2023 07:25

İNTİHAR
28 Ağustos 2023 07:25

ANTALYA SEYAHATİNE DAİR NOTLAR
14 Ağustos 2023 07:25

OSMAN GAZİNİN KAHTADAKİ SOYU
08 Ağustos 2023 07:25

MUSTAFA SABRİ KÜÇÜKAŞÇI
31 Temmuz 2023 07:25

BANDIRMA FÜZE KULÜBÜ
25 Temmuz 2023 07:25

SÖĞÜT İZLENİMLERİ
18 Temmuz 2023 07:25

ERTUĞRUL OTAĞINDAN SELAMLAR
13 Temmuz 2023 07:25

YA HAFIZ YA KEBİKEÇ
25 Haziran 2023 07:25

MAYNA KANADINDA TAŞKENT
22 Haziran 2023 07:25

MAYNA KANADINDA TAŞKENT
12 Haziran 2023 07:25

MEKÂNI İDRAK EDEBİLMEK YAHUT BİR İSTANBUL HATIRASI
05 Haziran 2023 07:25

İDRİS-İ BİTLİS-İ
29 Mayıs 2023 07:25

ALPARSLAN’IN ÖLÜMÜ
29 Mayıs 2023 07:25

STATÜKO MERDİVENİ
29 Nisan 2023 07:25

SAVAŞTAN ÖNCE SURİYE
25 Nisan 2023 07:25

ALİ YAKUP CENKÇİLER
20 Nisan 2023 07:25

GAF
03 Nisan 2023 07:25

İHANETİN ADI: RECİ OLAYI
29 Mart 2023 07:25

SILTO
19 Mart 2023 07:25

SİYON KATIR BİRLİĞİ
12 Mart 2023 07:25

TARİH ŞUURU
01 Mart 2023 07:25

TÜNEL
19 Şubat 2023 07:25

YAZMAK VE YAZMAMAK ARASINDA
18 Şubat 2023 07:25

İSMAİL LÜTFİ ÇAKAN
28 Ocak 2023 07:25

CELALETTİN KARATAY
23 Ocak 2023 07:25

KIRIM, KIRIM, KIRILAN KIRIM
14 Ocak 2023 07:25

İKİNDİ GÜNEŞİ
08 Ocak 2023 07:25

SEZAİ KARAKOÇ’UN GÖZÜYLE
01 Ocak 2023 07:25

SAMANİLER
27 Aralık 2022 07:25

DOĞU TÜRKİSTAN
03 Aralık 2022 07:25

MAARİF VEKİLİ
19 Kasım 2022 07:25

ŞEHZADE ABDÜLKERİM VE HİLAFET MESELESİ
15 Kasım 2022 07:25

SAİT HALİM PAŞA
06 Kasım 2022 07:25

ŞİBLİ NUMANİ
30 Ekim 2022 07:25

CELAL HOCA
21 Ekim 2022 07:25

ÜÇ KÖYÜN AĞASI KİR FARD
15 Ekim 2022 07:25

MTO AKSARAY
10 Ekim 2022 07:25

TARİHİMİZDEN DEĞER ÖRNEKLERİ
27 Eylul 2022 07:25

LALA MUSTAFA PAŞA
22 Eylul 2022 07:25

HEDEFE GİTMEK İÇİN YOLU GÖRMEK ŞART DEĞİLDİR ÖNEMLİ OLAN İNANMAKTIR
08 Eylul 2022 07:25

ÇETMİLİ ALİ ÇAVUŞ
31 Ağustos 2022 07:25

MAKEDONYANIN KUVVACILARI NASIL KURŞUNA DİZİLDİ?
25 Ağustos 2022 07:25

SEYYAH-I İSLAM ABDÜRREŞİT İBRAHİM EFENDİ
20 Ağustos 2022 07:25

KERBELA’NIN TEVVABİNİ OLMAK
09 Ağustos 2022 07:25

MEDENİYET TASAVVURU OKULU
05 Ağustos 2022 07:25

SAVUNMA SANAYİ
24 Temmuz 2022 07:25

OSMANLI İMPARATORLUK MUYDU?
17 Temmuz 2022 07:25

TARİH NE İŞE YARAR?
03 Temmuz 2022 07:25

BÜLBÜLÜN KIRK ŞARKISI
28 Haziran 2022 07:25

Balkan Ninnisi.
22 Haziran 2022 07:25

YER İSİMLERİ ŞEHRİN HAFIZASIDIR
12 Haziran 2022 07:25

YEREL TARİHE DAİR İKİ ÇALIŞMA
20 Mayıs 2022 07:25

BİR İNSAN, BİR MEKÂN, BİR HİKÂYE
14 Mayıs 2022 07:25

ARİFELİK-BAYRAMLIK
30 Nisan 2022 07:25

KALBİN ATAR İKEN
24 Nisan 2022 07:25

ANLAT BAKALIM HOCAM: BİR CAMİ REHBERİNİN ANILARI
24 Nisan 2022 07:25

SELÇUKLU SARAYINDA BİR DARBE GİRİŞİMİ
16 Nisan 2022 07:25

SAADET ASRININ KUR'AN BÜLBÜLLERİ-2-
14 Nisan 2022 07:25

BİR YÖRÜK ÇOCUĞUNUN HATIRALARI
10 Nisan 2022 07:25

İHSAN SÜREYYA SIRMA
06 Nisan 2022 07:25

ÖLMEDEN KIYMETİ BİLİNMEYENLER
29 Mart 2022 07:25

ÇANAKKALE
19 Mart 2022 07:25

EĞİTİM TARİHİNE DAİR BİR ESER
08 Mart 2022 07:25

İSLAM MEDENİYETİNİN BATMAYAN GÜNEŞİ ENDÜLÜS
06 Mart 2022 07:25

FİLMDİ GERÇEK OLDU
27 Şubat 2022 07:25

GÜLCE HİKAYESİ-2-
20 Şubat 2022 07:25

MAKAMINI KUMRULARA AÇAN BÜROKRAT
14 Şubat 2022 07:25

BİR TÜRKMEN BEYLİĞİNİN TARİHÇESİ
09 Şubat 2022 07:25

İTAAT VE İSYAN ARASINDA DÖRT ÂLİM
05 Şubat 2022 07:25

ÖĞRETMEN
29 Ocak 2022 07:25

KÖR KIZIN GÖNÜL GÖZÜ
27 Ocak 2022 07:25

AŞKA ALFABE YETMEZ
22 Ocak 2022 07:25

SÜKÛTUM SEVDAMDAN GELİR
18 Ocak 2022 07:25

SEÇ-ME-Lİ DERSLER
15 Ocak 2022 07:25

TARİHİN EFSANELERİ: HALİD BİN VELİD
01 Ocak 2022 07:25

İLBER HOCADAN TAVSİYELER
27 Aralık 2021 07:25

İMDATTAN İSYANA MORA RUMLARININ 100 YILLIK HİKAYESİ
19 Aralık 2021 07:25

Tüm Yazılar