Ahilik, Türk kültüründe önemli bir yere sahip olan ve esnaf dayanışmasını teşvik eden bir teşkilattır. Ahi Evran tarafından, Hacı Bektaş-ı Veli’nin tavsiyesiyle XIII. yüzyılda Anadolu’da ortaya çıkmış ve Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda önemli bir rol oynamıştır. Ahilik, esnaf ve zanaatkârların dayanışmasını sağlamak, tüketicilerin korunması ve sosyal adaletin temini gibi ulvî hedeflere sahiptir. Temel ilke ve düşünceleri ahlak, akıl, bilim ve çalışma olmak üzere dört esasa dayanır.
Ahilik sadece ekonomik bir yapı değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel bir kimliktir.
Ahilikte ahlak, bireylerin toplum içindeki davranışlarını ve ilişkilerini düzenleyen kurallar bütünü olup dürüstlük, adalet ve yardımlaşma gibi değerleri ön planda tutar. Çünkü toplumda güvenin tesis edilmesi için ahlaki davranışların büyük önem taşıdığı bilinir.
Ahilikte akıl, mantıklı düşünme ve karar verme yetisini ifade eder. Akıl kullanımı, iş yapma süreçlerinde ve mesleki eğitimde kritik bir rol üstlenir. Esnaf ve zanaatkârlar akıl yoluyla sorunlarını çözmeyi ve yenilikçi yöntemler geliştirmeyi tercih ederler.
Bilim, bilgi edinme ve uygulama sürecidir. Ahilik, mesleki eğitimde bilimsel yöntemlerin kullanılmasını ön planda tutar. Ahiler, mesleklerinde ustalaşmak için sürekli öğrenmeyi ve gelişmeyi önemser, teşvik eder ve uygularlar. Bu bağlamda medreseler ve tekkeler önemli bir yer tutmuştur.
Çalışma, Ahilikte alın teriyle kazanmayı ve emeğin değerini her şeyin üstünde görmektir. Çalışma sadece ekonomik bir faaliyet değil, aynı zamanda toplumsal bir sorumluluktur. Ahiler, işlerini titizlikle yaparak hem kendilerine hem de topluma katkıda bulunmayı hedeflerler.
Ahilik kültürü kısaca yapılan araştırmalar sonucu yukarıda özetlendiği gibidir.
Ahilik Haftası nedeniyle ülke genelinde gerek esnaf kuruluşlarımız, gerekse belediye ve üniversitemiz tarafından bir dizi etkinlik düzenlenerek kamuoyunun dikkati bu yöne çekilmeye çalışılmaktadır. Bu doğrultuda “Ahilik Geleneği Işığında Girişimcilik ve Ticaret Ahlakı gibi hususlar ön plana çıkartılmaktadır.
Bu tür paneller ve etkinlikler, uygulamalar elbette yararlı olmakla Ticari ahlak konusunda toplumda var olan eksikliğin telafi edilebilmesi için panellerin, uygulamaların ve eğitimin doğrudan muhataplara ulaştırılması ve onlara aktarılmasının yollarının da bulunması gerekir.
Aynı ürün arasında bariz fiyat farklarına hepimiz çoğu kez şahit olmuşuzdur. İşte bu noktada Ahilik kültürünün sunduğu temel ilkelerin hayata geçirilmesi ve denetlenmesi büyük önem taşır. Bu söz hakkı olan kurum ve kuruluşların birinci derecede sorumluluğundadır. Aksi hâlde “kendileri söyler, kendileri dinlerler” ama kimsenin haberi olmaz. Tüketici ise ürün fiyatının doğruluğunu teyit için kapı kapı dolaşır.
Hal böyle olunca kendimize sormalıyız: Ahilik kültürünün neresindeyiz?
Bu konudaki eksiklik ve hatayı kendimizde aramalı, şapkamızı önümüze koyarak özeleştiri yapmalıyız.
Dolayısıyla, Ahilik kültürüne dönüş ancak uygulanabilir ödül ve cezalandırmayı sağlayacak otoritenin varlığı ve ahilik kültürü ile zirve yapmış ecdadımızın örf, âdet ve uygulamalarına dönüş ile mümkündür.
Bizden söylemesi...
