Milli Mücadelede Bitlis Defterdarının Hanımı

“Dünyada hiçbir ulusun kadını, ben Anadolu kadınından daha fazla çalıştım, ulusumu kurtuluşa ve zafere götürmekte Anadolu kadını kadar hizmet gösterdim diyemez.” Türkiye Devleti'nin kurucusu olan Gazi Mustafa Kemal'in bu ifadesi ile Türk kadını layık olduğu övgü ile taçlandırılmıştır.

Türk insanı, Anadolu'nun yurt edinilmesinde ve ulusal kurtuluş mücadelesinde kadın-erkek, çocuk-yaşlı demeden topyekûn savaşmıştır. Türk halkı, Orta Asya’dan beri süregelen ordu-millet düşüncesi ile birlikte hareket edip büyük başarılara imza atmış; kimi zaman mücadelenin en önünde, kimi zaman arkasında ve yanında yer almıştır. Bu doğrultuda da Kurtuluş Savaşı’ndaki zaferlerin yapıcı mimarları arasında, gerek cephe gerisinde gerekse bizzat cephenin ön safhalarında rol almış olan birçok kadın kahramanımız bulunmaktadır.

İşte bu kadınlarımızdan birisi de Bitlis Defterdarı’nın eşidir.

Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti’nin Başkanı Reşit Melek Hanım ve Sorumlu Kâtip Şefika Kemal imzasıyla, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliye Başkanlığı’na yazdıkları yazıda Bitlis Defterdarı’nın hanımından bahsedilir: “Bitlis Defterdarı’nın Haremi” olarak tarihe geçen, ismi “Hanım” olan kahraman Türk kadınıdır. Sivas’ta Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşları tarafından yayımlanan İrade-i Milliye gazetesinin 2 Şubat 1920 tarihli nüshasında, “Kahraman Bir Türk Kadını” başlıklı yazıda, “Maraş’ın Kayabaşı Mahallesi’ndeki çatışmada, Bitlis Defterdarı hanımının evinde hazırladığı mazgala yanaşan sekiz düşmanı öldürdüğü, akşamüzeri erkek elbisesi giyerek İslam mücahitlerine katıldığı” bildirilmiştir.

Ali Fuat Paşa (Cebesoy), anılarında Maraş halkının ve bu kapsamda kadınların mücadelesi konusunda şunları anlatıyor: “Kahraman müfrezelerimizle beraber halk, devamlı bir surette Fransızların işgalinde olan kilise ve mekteplere hücum ederek bir kısmını ele geçirmiş ve bu sırada iki top ile on kadar mitralyöz almış ve bunları düşman aleyhine kullanmıştır. Maraş kadınları da ellerinden geleni yapıyorlar. Başlarında Bitlis Defterdarı’nın zevcesi (karısı) vardı.”

21 Ocak 1920 tarihindeki Maraş’taki direniş başlamış, 12 Şubat 1920 tarihinde Fransızların çekilmesiyle son bulmuştur. Bu süreçteki mücadelenin içerisinde hep kadınlarımız yer almıştır. İsimleri bilinenler kadar, hiç şüphesiz adsız kadın kahramanlarımız da o günün şartlarında mücadele etmişlerdir.

Bu vatanı bizlere yurt ettiler.

Hepsini şükran ve minnetle anıyoruz.