Şirkin çeşitleri vardır. Allah’ın varlığını kabul ettiği halde, ulûhiyete ait vasıfları başkalarına vermek ve onlara ibadet etmektir ki bu şirkin bir çeşididir, Mecusilerde olduğu gibi!
Mecusilere göre kâinatta “Yezdan” ismiyle hayırları yaratan bir ilah, bir diğeri de “Ehriman” ismiyle şerleri yaratan ikinci bir ilah olduğunu kabul ederler. Hâlbuki onların “Ehriman” dedikleri hayali ilah, cüz-i ihtiyarıyla şerlerin işlenmesine sebebiyet veren malûm şeytandır. Yâni hayırları yaptırmamakla şerleri işletmiş olur. Canlı, cansız varlıklara, aya, güneşe ve ateş gibi şeylere taparlar.
İkincisi:
Allah’ın varlığını kabul ettikleri halde, kendi elleriyle yaptıkları putların heykellerin kendilerini Allah’a yaklaştırdığına inanır ve onlara ibadet ederler. Mekke müşriklerinin yaptığı gibi,
Üçüncüsü:
Şirkin diğer bir çeşidi vardır ki; insanların bazıları bazılarını bilhassa makam sahibi insanları “Rab” kabul ederler. Allah’ın emir ve yasakları yerine, onların emir ve yasaklarına, tabi olurlar. Körü körüne onlara ibadet ederler. (Nemrut ve Firavun gibi, aciz mahlûklara tabi olurlar)
Dördüncüsü:
Bir dördüncüsü de vardır ki Bunlarda Allah’a inanırlar, fakat peygambere Allah’ın oğlu derler. Bunu da Kur’an-ı Kerim şöyle haber veriyor:
لَقَدْ كَفَرَ الَّذِينَ قَالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ وَقَالَ الْمَسِيحُ يَابَنِي إِسْرَائِيلَ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ إِنَّهُ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَيْهِ الْجَنَّةَ وَمَأْوَاهُ النَّارُ وَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ أَنْصَارٍ
“Allah, Meryem’in oğlu Îsâ’dır diyenler, hiç şüphesiz kâfir olmuşlardır. Hâlbuki Îsâ vaktiyle şöyle demişti: “Ey İsrail oğulları! Benim de, sizin de Rabbiniz olan tek Allah’a ibadet ediniz. Kim Allah’a eş ortak koşarsa, şu kesindir ki Allah ona cenneti haram kılmıştır ve onun varacağı yer ateştir. Zalimlere yardımcı olan da çıkmaz.” (328)
Kaynaklar:
(328) Maide Suresi, 5/72
