14 KASIMDÜNYA DİYABET GÜNÜ

Günümüzde diyabet, sıklığı ve yarattığı sorunlar nedeniyle tüm dünyada önemi gittikçe artan bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaşam tarzındaki hızlı değişim ile birlikte gelişmiş ve gelişmekte olan toplumların tümünde özellikle tip 2 diyabet sıklığı hızla yükselmektedir. Dünyadaki diyabetli oranı 1980’den 2014’e 4 kat artmıştır (108 milyondan 422 milyona).  Oysa dünya nüfusundaki artış 1.5 kattır (4.4 milyardan 7.7 milyara). Diyabet gelişimindeki bu orantısız artışın başlıca nedenleri kentleşmenin getirdiği yaşam tarzı değişimi sonucu sağlıksız beslenme, obezite ve fiziksel inaktivitenin artmasıdır.

Diyabet iyi tedavi edilmediği takdirde yüksek kan şekerine bağlı çok su içme, sık idrar yapma, ağız kuruluğu gibi yakınmaların yanı sıra göz, böbrek, sinir sistemi ve kalp-damar sistemi başta olmak üzere tüm organlarda hasara neden olabilen ciddi bir hastalıktır. Öte yandan iş gücü kaybına yol açması, takip ve tedavi maliyetlerinin yüksek olması da diyabeti toplumsal açıdan önemli kılmaktadır.

Ülkemizde 7 milyondan fazla erişkinin diyabet hastası olduğu, bir o kadar kişinin de diyabet gelişimi açısından risk grubunda olduğu tahmin edilmektedir. Özetle Türkiye' de erişkin her üç kişiden bir tanesinde diyabet hastalığı veya diyabet geliştirme riski vardır.  Ayrıca 20.000 dolayında çocuğun da insülin ile tedavi edilen Tip 1 diyabetli olduğu bilinmektedir.

Tip 2 diyabet sıklığı bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde hızla artmakta ve gelişen ekonomiler için en önemli kronik hastalık yükünü oluşturmaktadır. Oysa Tip 2 diyabet vakalarının % 70’ni, sağlıklı kahvaltı, lifli sebze, salata, süt, yoğurt, taze meyve,tam buğday ekmeği, yağsız et, balık gibi besinlerin tüketildiği ve düzenli egzersizin yapıldığı“ sağlıklı    yaşamtarzı ile önlemek mümkündür.
Çocuklarda görülen Tip 1 diyabeti önlemek mümkün olmamakla birlikte bu çocukların yeterli tedavi, eğitim ve bakım ile normal ve başarılı bir hayat sürmelerini sağlamak mümkündür.

Dünya’da ve ülkemizde artık bir epidemi olarak nitelendirilen diyabet, hem bireysel hem de toplumsal olarak insan sağlığını olumsuz etkilemekte, yaşam kalitesini ciddi anlamda bozmakta ve ekonomik olarak da sağlık sistemlerine ek yük getirmektedir. Sağlık çalışanları durumu nasıl erken tespit edip teşhis edeceklerini bilmeli ve mümkün olan en iyi bakımı sağlamalıdır. Diyabetle yaşayan kişilerin durumlarını anlamak, sağlıklı kalmak ve komplikasyonlardan kaçınmak için gerekli olan günlük öz bakımlarını yapabilmeleri için sürekli eğitime erişmeleri gerekir.

T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından toplumda diyabet farkındalığını arttırarak, gelecek nesilleri diyabetten korumayı ve tanı alan hastalara sunulan diyabet bakım kalitesinin yükseltilmesini, komplikasyonların ve diyabete bağlı ölümlerin azaltılmasını amaçlayan “Türkiye Diyabet Programı” uygulanmaktadır.

“14 Kasım Dünya Diyabet Günü” etkinlikleri "Diyabet Bakımına Erişim" teması çerçevesinde; “Riskinizi Bilin, Sorumluluğunuzu Bilin” sloganı ile tip 2 diyabet ve diyabete bağlı komplikasyonları geciktirmek veya önlemek amacıyla “için ulaşılması gereken 5 amaç belirlenmiştir. Bu amaçlar;

• Etkin diyabet yönetimi için politika geliştirmek ve uygulamak,
• Diyabetin önlenmesini ve erken tanı konmasını sağlamak,
• Diyabet ve komplikasyonlarının etkin tedavisini sağlamak,
• Çocukluk çağında diyabet bakım ve tedavisini geliştirmek,
• Tip 2 diyabet ve obeziteyi önlemek ve diyabet ve diyabet programını etkin izlemek ve değerlendirmektir.

Yukarıda yer alan amaçlar doğrultusunda ülkemizde diyabet bakımına erişimin artırılması için birinci basamakta kronik hastalık yönetim platformukapsamında aile hekimleri tarafından hedef nüfuslarında yapılacak diyabet

SAĞLIK, 14 Kasım 2023 11:19