Hacı Recep Efendi’den Rüştü Ergen’e Uzanan Yol

Seydişehirli bir münevver, gazeteci, öğretmen Hasan Rüştü Ergen’in büyük dedesi kendi ifadeleriyle Konya’dan 16.yüzyılda hoca olarak Seydişehir’e getirilen Pir Mehmed oğlu Hacı Recep Efendi’dir. Kitabesinden öğrendiğimize göre yapımı 1529 yılında tamamlanan MuallimhaneCamiiHacı Recep tarafından, Kuran okutulmak ve öğretilmek maksadıyla yaptırılmıştı. Hacı Recep Efendi Muallimhane Camii bitişiğindeki türbede medfundur. Kızı Cemile Hatun tarafından oluşturulan vakıf sayesinde Muallimhanenin giderleri karşılanabilmiştir. Hacı Recep’in üç batın sonraki torunu Ali Efendi’dir. Ali Efendi’nin Rüştü, Mazhar, Hasan isimlerinde üç oğlu hayatta kalmıştır. Bunlardan Rüştü Efendi Konya’ya dönmüştür. Tevfik (Çelebi) ve Elmas isimlerinde iki evladı olmuştur. Tevfik Efendi’nin oğlu (bir rivayete göre torunu) Rüştü, onun oğlu da Öğretmen Namık Ayas (1908-2001,Mevlana anma törenlerini Konya Halkevi bünyesinde ilk başlatan kişidir) tır. Elmas  (Emine Şerife)Hanım’ın tek oğlu Belediye Başkanlığı da yapmış, çok yönlü bir aydınolan öğretmen ve gazeteci Mehmet Muhlis Koner(1886-1957)Bey’dir.

Ali Efendi’nin ikinci oğlu Rüştü Efendi ise hattat ve şairdir. Seydişehir’deki Akçalarlızade Derviş Ali Ağa Çeşmesindeki (Y.T.1833) yazılarla, Ağalar Mescidi (Y.T.1830) kitabesindeki (Bu kitabe günümüzde Halife Sultan Türbesinin güney penceresinde bulunmaktadır) yazılar ona aittir. Çocuk sahibi olmadan vefat etmiştir.Ali Efendi’nin üçüncü oğlu ise Ergenşeyhi Hasan Efendi’dir. Nüktedan, şair, hazır cevap bir zat olan Hasan Efendi’nin dört çocuğu vardır. Bunlardan ikisinin ismini tespit edebildik. Ahmet Refet ve Ali Mazhar Beyler. Ahmet Refet Paşa İstanbul’da Kadıköy’de ikamet etmekteydi. Makbule Hanım ile evliydi. Nesime, Zahide ve Mukadder isimlerinde üç kız evladı babasıydı. Ahmet Refet Paşa 1909 yılında Osmanlı Ordusunun Yemen’deki Nizamiye On Üçüncü Fırka Kumandanlığı görevini ifa ederken eşkıya takibinde 1910 yılı Ocak ayı başında vefat etmişti. Ali Mazhar Efendi ise Eylül 1862’de Seydişehir’de doğmuştu. Seydişehir İptidaisini devamında da Seydişehir Rüştiye Mektebini bitirmiştir. Temmuz 1877’de Seydişehir Belediyesinde çalışmaya başlamıştır.27 Haziran 1880 de yüz yirmi kuruş maaşla Belediye kâtipliğine getirildi. 8 Aralık 1881’de iki yüz yirmi beş kuruş maaşla Seydişehir Kazası Bidayet Mahkemesi ikinci kâtipliğine getirildi.16 Temmuz 1885’te bu görevden alınarak 28 Ekim 1885’te Seydişehir Kazası Tapu Kâtipliğine atandı.1 Mayıs 1886 da bu görevinden istifa etti.5 Nisan 1887’de üç yüz kuruş maaşla Hadim Kazası Müstantık (Sorgu Hakimi) Muavinliğine atandı. Bundan sonraki süreçte 1906 da bir müddet Seydişehir Belediye Reisliği görevinde bulunduğunu tespit ettik. Ali Mazhar Efendi daha sonra Konya Vilayeti Meclis-i Umumi Azalığı görevinde iken dede yurdunda vefat etmiştir.

Ali Mazhar Efendi’nin oğlu olan Hasan Rüştü Ergen Bey 1900 yılında Seydişehir’de Alaylar Mahallesinde 64 numaralı hanede doğdu. Annesi Saniye Hanım’dır.Hasan Rüştü Bey ilköğrenimine Seydişehir Merkez İptidai Mektebinde başladı.1910 yılında 47 numara ile kaydolduğu Seydişehir Rüştiyesi’nden 3 Ekim 1913’te mezun oldu.Daha sonra Karahisar-ı Sahip İdadisi’ne (Afyonkarahisar Lisesi) yazıldı. Birinci Dünya Savaşı yıllarıydı. Bu okulun Kısmı Umumi Ticaret birinci sınıfında okumakta iken 6 Eylül 1915’te tasdikname alarak  24 Ekim 1915’te KonyaSultanisi Birinci Sınıfına 249 numara ile kayıt oldu. Konya Sultanisi 10.Sınıfında okumakta iken 18 Ocak 1919 vukuatından dolayı tasdikname alarak(kişisel arşivimizde bir kopyası mevcuttur) okuldan ayrıldı. Milli Mücadele yıllarında Kuvayı Milliyeciler safında yer aldı.15 Ocak 1921 ‘de Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin Seydişehir şubesi kurucularından olanÖğretmen Rüştü Bey aynı zamanda Anadolu Ajansı’nın o tarihteki Seydişehir temsilcisi idi.Toplumsal konulara her zaman duyarlı olan Rüştü Bey,1923’te kurulan Seydişehir Türk Ocağı yönetiminde Kaymakam Hilmi Bey, Belediye Reisi Remzi Bey(Ülker) ve Müdafai Hukuk Cemiyeti Reisi Hacı Nabi Bey ile beraber yer aldı. 1929 yılında kurulan Seydişehir Tayyare Cemiyetinin 1933-1938 yılları arasında Başkanlığı görevi, 1946 yılında Seydişehir Halkevi Başkanlığı görevlerini de ifa etmiştir. Hasan Rüştü Bey uzunyıllar öğretmenlik yaptıktan sonra 1952 yılında emekliye ayrıldı. Konya ve Seydişehir Gazetelerinde pek çok yazı kaleme aldı.Rüştü Bey, Makalat-ı Seyyid Harun’u 1963 yılında ilk kez Seydişehir Gazetesinde tefrika halinde yayınlayıp ilim âlemine tanıtan kişidir. Bu Seydişehir Tarihi ile ilgili yazılan ilk tefrika yazı olması yönüyle önemlidir.1964 yılında İl Genel Meclisi Üyeliğine seçildi.Bu görevi 4 yıl devam ettirdi. Hasan Rüştü Ergen Bey ikinci evliliğini Perihan Hanım ile yapmıştı. Bu evliğinden Mazhar ve Saniye isimli iki evlatları dünyaya gelmiştir.Osmanlı’dan Cumhuriyete bir münevver,öğretmen, Kuva-yıMilliyeci,Gazeteci, İdareci çok yönlübir kişilik olan Hasan Rüştü Ergen10 Ekim 1968 tarihinde Seydişehir’de vefat etti. Kabri Seydişehir Akyol mezarlığında bulunmaktadır.

(BOA.DH.SAİDd.17-433;Kum Ahmedoğlu Naci Kum, “Doğduğum Şirin Memleket Seydişehri” Konya Halkevi dergisi, Ağustos –Eylül 1948,Sayı 118-119; Rüştü Ergen, “Doğduğum Şirin Memleket Seydişehir Yazısındaki iki Noksanın İkmali”, Konya Halkevi dergisi, Ekim-Kasım 1948,Sayı 120-121; Ercan Arslan, “Seydişehir’in Çınarları IV- Hasan Rüştü Ergen” Merhaba Akademik Sayfalar, Cilt 20,Sayı16,21 Nisan 2021)

SEYDİŞEHİR, 17 Temmuz 2021 08:52