-Kapatıver evladım şu musluğu, boşa akmasın; yazıktır, günahtır!
-Lütfen ışıkları açık bırakmayınız!
-Yiyeceğiniz kadar alınız ekmeği, israf etmeyiniz; haramdır!
…
İsraf ettiğimiz suyun bir damlasına, çöplere attığımız ekmeklerin bir dilimine, çürümeye terk ettiğimiz meyvelerin bir tanesine bile hasret kalan ne çok insan var! Üzerlerine yağdırılan bombalarla ölmediyse açlıktan ölsünler denilen Gazze örneğinde gördüğümüz gibi şimdilerde geçekten de gıdasızlıktan ölenlerin sayılmaya başlandığı bir dünyada…
-Yapmayın Allah aşkına! Yazıktır, günahtır…
Yazık, günah, haram kimin umurunda?
İnsanlığın lügatinden bu kelimeler sökülüp atıldıktan sonra artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak!
Günah…
Şu hayatta en büyük günahlardan biri samimiyetsizlik diyor Nurettin Topçu. Ve ekliyor: "Çünkü diğer bütün günahların kapısını samimiyetsiz olmak açıyor."
Fikirleriyle, eserleriyle ve yapıp ettikleriyle rahmetle anılmayı fazlasıyla hak eden münevverlerimizden Nurettin Topçu Hoca’nın ‘Var Olmak’ adlı ederinde yer alan ufuk açıcı yazılarından biri ‘Günah’ adını taşır.Öyle ki bana göre baştan sona dikkatlice okunup evlerimizin başköşelerine, eğitim kurumlarımıza, kışlalara ve hülasa yaşadığımız mekânlara çerçeveletilerek konulması son derece lüzumlu bir metindir bu.
İçini iyice boşalttığımız birçok dini kavram gibi ‘Günah’ kavramını, Müslüman bir memlekette Müslüman olduğunu beyan eden herkes için bir çeşit samimiyet testi gibi düşünüyor.
Elbette hiç kimse günahtan masun değildir.
“Yeryüzü günahkârların vatanıdır. Günahsız olanlar, dünyaya hiç gelmeyenlerdir. Rabbin huzuruna aslında günahsızlıkla değil, günahlarımızdan temizlene temizlene gidiyoruz. Fazilet, dünyaya günahsız gelip, buradan günahsız gitmek değil, günahlarından temizlenmesini bilmektir. Ebediliği fetheden kahramanlar, günahlardan temizlenmenin en ulvî en muhteşem vasıtalarını kullananlardır. Günahtan sevaba, şerlerden hayra kahraman bir atlayışla geçebilen cesur ruhlardır.”
Nur içinde yatsın, Nurettin Hoca bu kavramı hiçbir vaizin konuşmasında rastlamadığımız şekilde (dini, felsefi, ahlaki) oldukça geniş bir açıdan ele almıştır.
“Günah nedir? Kimi güneşe tapmaya günah diyor, kimi secdeye yatmamaya günah diyor. Kiminde günah düşman kanı dökmemek, kiminde ise hayvan etini yemektir. Kimi kurban boğazlamamaya günah der, kimi de bir karıncayı incitmede günahbulur. Kiminde kibir günahtır; kiminde kibrin heykeli bir varlığa tapmamak günah olur. Bunların aslı nedir? Bütün bu tezatlı inanışların iç yüzü aranırsa tezattan kurtulmak kabil olacaktır. Zira bütün bu günah unsurları hep birer yoldur, vasıtadır, usuldür. Bunlar günaha götürücü yollardır. Günahın kendisi ise bunların ötesinde, gayesinde pusu kurmuş beklemektedir. O nedir, o asıl günah?”
Enfes bir tanımla çizilen bu çerçeveden sonra öze, esasa geçilir:
Asıl günah bütün bu kötü vasıtaların gayesi olan günah, hayvan olan bir ten kafesinden fırlayıp insanlığa doğru hamleler yapan varlığımızın insanlıktan hayvanlığa dönmek isteyişidir. Dünya hayatı bir yolculuktur. İnsan ruh sahibi oluşu ile, hayvan olan bedeninin üstünde hakimiyet kurmuştur ve bedenin ihtiraslarına hükmetmektedir. Ruhun da bir gayesi var: O, Allah’a götüren yolculuk, ruhun zaferle dolu yürüyüşüdür, onun ebediyet ülkesinde fetihleridir.”
Bu yolculukta bir ricat, her geriye dönüş, hatta bazen yerinde uzun bir duraklayış da günahtır. Günah böylece ruhtan bedene, maddeye doğru bizi çeviren hareketin vasfıdır. ... Bu hareketin geniş bir tekniği vardır ve ondan günahın birçok şekilleri doğmaktadır. Kendi ruh kuvvetine inanmamak günah olduğu gibi, başkasının ruh hamlesini kırıcı hareketler de günahtır. Allah’a götürücü yolculukta gayeyi karartan ve bu yolda yürüyenlerin yolunu şaşırtan hareket günah olduğu gibi, kendi ruh kuvvetimizi felce uğratan imansızlık da günahtır. Evet yeis günahtır, ümit ibadettir. Daima ileri götüren yolları tanımak ve tanıtmak en büyük sevap sayılır, bu sebepten ilim ibadetlerin başında bulunur.”
Nurettin Hoca’ya göre insanın misyonu:
“İnsan sonsuzluk yolunun yolcusudur, Allah’ı ancak o bulacaktır. Onun bu yürüyüşünü engellemekten daha büyük günah olur mu? Başkalarının ruh kuvvetini, ümit ve imanını felce uğratan, hatta zedeleyen bütün hareketlerimiz günahtır. İnsanı tahkir günah, günahı teşhir ise sade bir günah işlemekten daha günahtır.”
…
Bütün günahların içerisinde hele bir tanesi var ki, o hiç affedilmez, silinmez, temizlenmez, ortadan kalkmaz. Zira o, insan olan varlığı, Allah yolcusu olan ruhun varlığını ortadan kaldırır. Bizi her günaha vasıta olacak bir şer aleti haline koyar.
Bu günah, bu hiç affı olmayan ve insanlık içinde bulaşıcı bir hastalık halinde dolaşan bu ifrit günah ne cinayettir ne de şehvet. Bu günah, bu tedavisi kabil olmayan ruh afeti, en büyük düşmanımız o: Nefsine karşı samimiyetsizlik.
Bu günahın sahipleri ekseriya mağrur başlardır. Kimi adam taşlar, şeytan taşlıyorum diye. Kimi ülkeler yıkar, fetihler yaptım diye. Kimi şeytana tapar, ibadet olsun diye. Fatihleri, abitleri ve daha ve daha nice hayat kahramanlarını telef eden işte odur, o samimiyetsizlik.”
Kavramların içini boşalta boşalta samimiyetsizliğin zirvesine çıktık.
***
Yurdumuzu, milletimizi özümüzden çok söyler dururuz iş lafa geldiğinde; lakin işte bir vatan coğrafyası cayır cayır yanıyor ve ne hazin ki yetkili ağızlar bu yangınların çoğunun insan kaynaklı olduğunu söylüyor.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ‘Bursa’da Zaman’ şiirinde şırıl şırıl su seslerini çağrıştırarak dünü ve bugünüyle gözlerimizin önüne muhteşem bir tablo gibi dile getirdiği yeşil Bursa’da mavilik ve serinlik arayalım bakalım, bulabilecek miyiz?
Ayıptır yahu!
Şüheda gövdesi cennet yurdumuzda artık ‘Yazıktır, günahtır!’ sızlanmaları yerine Fatih Sultam Mehmed Han gibi ‘Ormanlarımdan bir dal kesenin başını keserim!’ deyip gereğini düşünen bir irade görmek istiyoruz.
Selamların en güzeliyle…
Hacı Halim Kartal/28 Temmuz 2025
