Seydişehir’de Radyo (1941) Tarihçi Ercan Arslan yazdı

Ülkemizde Radyo yayını denemeleri 1923 yılı başlarında gerçekleşmiştir. 1941 yılında Konya Vilayetinde elektrikle işleyen radyoların sayısı merkez kazada 971,Akşehir’de 199,Ereğli’de 147,Ermenek’te 30, Karaman’da 141 idi. Akümülatörle çalışan radyolar ise Konya merkez kazasında 15, merkeze bağlı köylerde 9, Akşehir merkezde 5, köylerinde 42, Beyşehir’de 9, köylerinde 9, Bozkır’da 7, köylerinde 10, Cihanbeyli’de 12, köylerinde 30, Çumra’da 16,köylerinde 10,Ereğli’de 2,köylerinde 4, Ermenek köylerinde 5, Hadim’de 6,köylerinde 6, Ilgın’da 21, köylerinde18, Karaman’da 5,köylerinde 5, Kadınhanı’nda 9, köylerinde 14, Seydişehir’de 6, köylerinde 7, Karapınar’da 7,köylerinde 3 adet mevcuttu.

1941 yılında Konya merkez kazasında 986 radyo bulunmaktaydı. Merkeze bağlı köylerde ise yalnızca 9 radyo vardı. Akşehir merkezde 204, köylerinde 42, Beyşehir’de 9,köylerinde 9, Bozkır’da 7, köylerinde 10, Cihanbeyli’de 12, köylerinde 30, Çumra’da 16, köylerinde 10, Ereğli’de 149, köylerinde 5, Ermenek’te 30, köylerinde 6, Hadim’de 6,köylerinde 6, Ilgın’da 21, köylerinde 18, Karaman’da 146, köylerinde 5,Kadınhanı’nda 9, köylerinde 15, Seydişehir’de 6, köylerinde 7, Karapınar’da 7, köylerinde 3 olmak üzere Konya vilayetine bağlı kaza ve köylerde 797 radyo bulunmaktaydı.

Radyo dinleyenlerin sayısına baktığımızda 15 yaşından büyük olan dinleyiciler Konya Vilayetinin merkez kazasında 3252,merkez kazaya bağlı köylerde 10, Akşehir merkezde 619, köylerinde 54, Beyşehir’de 5, köylerinde 14, Bozkır’da 9, köylerinde 14, Cihanbeyli’de 27, köylerinde 29, Çumra’da 45,köylerinde 12,Ereğli’de 433,köylerinde 11, Ermenek’te 84, köylerinde 10, Hadim’de 11, Ilgın’da 42, köylerinde 25, Karaman’da 424, Kadınhanı’nda 15, köylerinde 32,Seydişehir’de 13, köylerinde 12,Karapınar’da 16 kişidir. Bütün vilayette radyo dinleyenlerin 5218’i 15 yaşından büyüktür.

15 yaşından küçük olan dinleyiciler Konya Vilayetinin merkez kazasında 1294, merkez kazaya bağlı köylerde 6, Akşehir merkezde 320, köylerinde 44, Beyşehir köylerinde 13, Bozkır’da 12, köylerinde 7, Cihanbeyli’de 15, köylerinde 20, Çumra’da 19, köylerinde 16, Ereğli’de 231, köylerinde 10, Ermenek’te 49, köylerinde 7, Hadim’de 10,Ilgın’da 29, köylerinde 14, Karaman’da 299, Kadınhanı’nda 9, köylerinde 37, Seydişehir’de 8, köylerinde 4, Karapınar’da 3 kişidir. Bütün vilayette radyo dinleyenlerin 2526’sı 15 yaşından küçüktür. Konya Vilayeti içinde kulaklıkla yalnızca Ereğli köylerinde 1,Ermenek köylerinde 1,Kadınhanı köylerinde 1 radyo bulunmaktaydı. Radyo dinleyenlerin sayısının burada verilen istatistiklerden çok daha fazla olduğu, radyo bulunan hanelerde ve mekânlarda yurttaşların toplanarak Türkiye ve Dünyadaki gelişmelerden bu sihirli cihaz (konuşan makine) vasıtasıyla haberdar oldukları unutulmamalıdır.

Seydişehir’de ilk radyolar Kaymakamlık, Belediye, Halkevi ve bazı ailelerde bulunan akümülatörle çalışan radyolardı. Köylerde ise Ortakaraören Halkevinde bulunan Hakkı Ağa tarafından temin edilen akümülatörlü radyo ilkler arasında yer almaktaydı. Bu dönemlere ait nostaljik radyoların bir kaçına Seydişehir Adile Baysal Kültür ve Sanat Evinde rastlamanız mümkündür. II. Dünya Savaşı yıllarına dair cephe haberleri ve ilgili devletlerin propaganda haberleri, kültür, sanat, şiir, musiki, tiyatro programları, ziraat, radyo yayınları içerisinde yerini almıştı. Yayınlarla yurttaşların kültürel düzeyinin yükseltilmesi temel ülkülerden biriydi. Tüm bunların modernleşme çabası içerisindeki uygulamalar olduğu bilinmelidir. Dini içerikli yayınların ise radyoda daha sonraları yer bulduğu bilinmektedir. Ülke genelinde evlerde bulunan radyo cihazı sayısı Altmış Altı Bin dolayında idi. Bunlar umumiyetle halk odaları, kışlalar, ordu evleri, Köy Enstitüleri, Lokanta ve Kahvehanelerde bulunuyordu. Radyo dinleyicisi sayısı ise Üç Milyona yakındı. Çoğunlukla halkevlerinde Perşembe ve Cuma aksamları yapılan düğün, nişan vb. gibi törenlerde halkın bir araya geldiği zamanlarda evlenme, çocuk, aile ile ilgili konular, milli marşların çalınması şeklindeki programlara da ayrıca yer veriliyordu. Tarık Buğra’nın ilk eserine Akümülatörlü Radyo adını vermesi dönemin teknolojik cihazlarının toplumda bulduğu karşılığı yansıtması bakımından kayda değerdir.

1991’den bugüne Gençliğin Sesi, Seydişehir Haber, Genç Radyo, Hilâl FM, Seydişehir FM, Mega Flaş FM Seydişehir’de kurulan radyolardır. Günümüzde Seydişehir’de yalnızca 1 adet radyo evi (Seydişehir FM) bulunmaktadır. (“Yurdda Radyo ve Dinleyiciler-Konya Vilayeti”, Konya Halkevi Dergisi, S.46,Ağustos 1942; Nurgün KOÇ, “Cumhuriyetin ilk Yıllarında Radyo”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl 8, Sayı, 15 (Bahar 2012))

SEYDİŞEHİR, 30 Ekim 2021 19:13