Çanakkale savaşlarının 108. Yıldönümüne yaklaştığımız şu günlerde Çanakkale ile ilgili yazı yazmamız icap etti. Bu defa klasik savaş tarihi dışında dünya tarihine –en azından Müslümanlar açısından olumsuz- etki eden bir olayın Çanakkale ile ilgisini anlatacağız. Bu olay Filistin topraklarında İsrail devleti kurulması hadisesidir. Devlet 1948 tarihinde kurulsa da işin başlangıcı 1915’tir. Şimdi meselenin özünü değerlendirelim.
Üzerinde Güneş Batmayan İmparatorluk namıyla bilinen İngiltere savaş yıllarının kelek keseniydi. Savaşın muhtemel galipleri kendi aralarında dünyayı pay etmişlerdi. Ama her şey cephede belli olacaktı. Savaşın kısa sürmesi isteniyordu ve buna engel olarak gördükleri Osmanlı’yı ortadan kaldırmak gerekliydi. Çanakkale ise bu savaşın en kritik cephesiydi. Bu cephenin Osmanlı tarafından kazanılması hem savaşın seyrini hem de dünya tarihini değiştirecekti. O günün şartlarında cephede olmaktan kar edecek bir grup daha vardı: Siyonistler
Yüzyıllardır Filistin’de devlet kurma hayali olan Siyonist Yahudiler bu hedef için çok çaba çekmişlerdi. Onların bu ideallerine hizmet edecek herkes onların dostuydu. Onlara karşı çıkacak herkes yok edilmesi gereken düşmanlar. Osmanlı bu hedeflere set çeken bir devletti. Osmanlı’nın karşısında ise İngiltere vardı. Mevcut durum Siyonistler ile İngiltere’yi ittifaka yönlendiriyordu.
Siyonistler, I. Dünya harbine İngiltere’ye destek olmak amacıyla katır birliği ile katılıyorlardı. Bu birliğin fikir babası Vladimir Jabotinsky olacaktı. Yahudiler adına bu birliğe Henry Patterson komuta edecekti. Birliğin insan gücü şu şekildeydi. 500 asker, 8’i Yahudi olmak üzere 13 subay, 750 katır ve 20 at, bu birliğin unsurlarıydı. Gelibolu’ya gelen ve daha çok geri hizmette bulunan bu birlik yeri geldiğinde sıcak çatışmalara girmişti. Katır birliği, İngiltere hizmetindeki diğer unsurlardan farklı olarak bugünkü İsrail bayrağı olan Davut Yıldızını kullanıyordu. Kısaca bağımsız devlet gibi davranmışlardır. İngilizler bu hizmetleri karşılığında onlara 1917 Balfour Deklarasyonu ile Filistin topraklarında bir devlet vaat ediyordu. Sonuç olarak basit bir şey karşılığında devlet verilmesi garip gelse de bu durum İngiliz- Yahudi iş birliğinin uzun yıllara varan hukukunun neticesiydi. İsrail devletinin kurulması için 30 yıl daha beklemek gerekiyordu. Çünkü Filistin’de Yahudi yoktu.
En nihayetinde Çanakkale geçilemese de savaş sonunda yenilmemiz dolaylı yollarla da olsa İsrail- Filistin meselesine etki etmiştir. Bize karşı savaşmaları ve sembolik olsa da birliklerinin varlığı Siyonistleri, İngilizler karşısında sempatik(!) göstermeye yetmiştir. Yahudiler şunu da iyi bilmektedirler. Bugün İsrail devleti varsa yolu Gelibolu’dan geçmiştir. Rabbim tarihinden ders çıkaranlardan olmayı nasip etsin. Selam ve dua ile
Mustafa AK
Seydişehir AİHL Tarih öğretmeni
