Isparta, Türkiye’nin güneybatısında yer almasına rağmen, dünya çapında "gülün başkenti" olarak tanınan nadide bir şehir. Bu ünvanın arkasında ise asırlık bir emek, azim ve tarımsal başarı öyküsü yatıyor. Gül üretimiyle şekillenen bu benzersiz serüven, 19. yüzyılın sonlarına dayanıyor.
Gül Serüveni Nasıl Başladı?
Isparta’da gülcülüğün temelleri, Bulgaristan'ın ünlü Kazanlık bölgesinden getirilen gül fidanlarıyla atıldı. Bu fidelerin, Müftüzade Gülcü İsmail Efendi tarafından bastonunun içine gizlenerek şehre getirildiği rivayet edilir. İsmail Efendi'nin öncülüğünde 1870’li yıllarda başlatılan ilk gül hasatları, zamanla bölge ekonomisinde önemli bir yer edindi.
Sanayileşme Adımları: Gül Yağı Üretimi
Isparta’da gülcülüğün gelişimindeki en önemli dönüm noktalarından biri, 1935 yılında ilk gül yağı fabrikasının kurulması oldu. Bu adım, geleneksel tarımsal üretimi sanayiyle buluşturarak, bölgeyi ulusal ve uluslararası düzeyde rekabetçi hale getirdi. Gül yağı üretimi, başta kozmetik ve parfümeri olmak üzere birçok sektöre hammadde sağlamaya başladı.
Üretici Birliği: Gülbirlik’in Doğuşu
1954 yılında gül üreticileri bir araya gelerek Gülbirlik’i kurdu. Sekiz farklı kooperatifin birleşmesiyle kurulan bu birlik, üretimin koordinasyonu, kalite kontrolü ve pazarlama süreçlerinde önemli rol oynadı. Gülbirlik, günümüzde de üreticilere teknik destek, alım garantisi ve ihracat olanakları sunarak sektörü canlı tutmaya devam ediyor.
Isparta’da üretilen gül yağı, özellikle Fransa, İsviçre ve İngiltere gibi ülkelerde büyük ilgi görüyor. Türkiye genelinde üretilen gül yağının yaklaşık %90-95’i ihraç edilmekte. Bu ihracat, hem ülke ekonomisine döviz girdisi sağlamakta hem de Isparta’yı dünya gül piyasasında özel bir konuma taşımaktadır.
Rakamlarla Gülcülük
2022 yılı verilerine göre, Isparta'da toplam 34.274 dekar alanda 16.932 ton gül çiçeği üretildi. Bu miktar, Türkiye genelindeki toplam gül üretiminin %85,18’ini oluşturdu. Dolayısıyla Isparta, bu alandaki tartışmasız liderliğini sürdürmektedir.
Gülcülük Isparta’da sadece ekonomik bir faaliyet değil, aynı zamanda sosyal yaşamın ve kültürel kimliğin de bir parçasıdır. Her yıl düzenlenen Gül Festivali, bu zenginliğin kutlandığı ve tanıtıldığı önemli bir etkinlik olarak şehrin kültürel dokusunu beslemektedir.
